Seenaa shekh bakhi saphaloo

Ashama harka fuune hordoftoota website kheenyaa nagayaaf rahmanni rabbii bakkuma jirtanitti isin haa gahuu

Seenaa hayyuu sabaa, gameessa fi da’ii Oromoo rabbi jannataan haa qananiisuu jachaa seenaa isaa muraasa haa dubbifnuu!

Shekh bakhri saphaloo jachuun nama dandeytii addaa rabbiin khanneef nama da’ii islaamaa, barsiisaa barnoota amantii, sayintistii abbaa qubee afaan Oromooti.

Shek bakrii saphaloot bara umrii isaa guutuu saba Oromoof hojjachaa ture.

Bara 1895’tti dhalate sheek bakrii saphaloo bara jireenya isaa kheysatti haadha warraa 11 fuudhe haadha warraa khana hunda bakka tokkotti hin qabaatan akkuma seera shariyaa islaamatti afur dabarsanii shan bakka tokkotti fuudhuun hin danda’amu waan taheef, inni garuu yeroo tokkotti lama qabaachaa ture malee sadihu bakka tokkotti qabaachaa hin turre. Ilmaan isaa ammoo 18 qabaachaa ture khana kheeysaa 13 dhiira, 5 ammooshamara.

 

Hojiin inni sabaaf hojjachaa ture hawaasa Oromoo khan wallaalummaan gabroomaa jiru khana kharaa ittiin dammeeysee akka isaan sammuun isaanii akka gara dammaquutti jijjiiramtuuf tattaafachaa nama tureedha.

Nama yeroo jalqabaaf afaan saba guddaa affirkaa khun qubee malee jiraachuu hin qabu ja’ee qubee afaan Oromoo arra arraata(arraba) godhannee ittiin dubbannu khana akka afaan Oromoof tahutti bochee lafa khaayeedha.

Shekh bakri saphaloo nama qubee arabaaniis jechoota Oromoo bocee jira, san booda ammoo gara qubee laatiinitti jijjiiree ture.

Bara 1956 shek bakri saphaloo bakka hagi qome ja’amtutti qubee afaan oromoo boce

Baruma 1956 keessa shekh bakhri saphaloo soomaliyaa irraa qubee tana bochuuf biyya saphalootti gale.

Bara sanitti mootummaan biyya itopiyaa khan haylesillaasee Oromoon akka barattu dhiisii yaada barnootaa sammuu Oromoo kheysaa balleysuu barbaada bara sanitti osoo sodaan jabduun jirtuu shekh bakhri saphaloo qubee isaa hawaasa barsiisuu itti fufe; Osoo barsiisaa jiruu bara 1965′ tti hidhaa lafa jalaa magaalaa dirree dhawaatti hidhame ture; garuu inni osoo hidhaa jiruus hojii saba isaafi abjuu isaa galmaan gahee saba isaa ifatti baasee saba gammachiisee ifiifis gammaduu galmaan gahuuf tattaaffachaatuma ture. Bara 1968’tti ammoo akka barsiisu hayyamameefi ture; hayyamni khannameef khuniis torbaanitti yeroo lama qofa ture.

Rabbiin Jannataan haa qananiisuu 

Shekh bakhri saphaloo khana qofa osoo hin taane hawwisoo afran qallo khan yeroo saniis jajjabeysaa akka ture yaadaaniis walalooniis, gargaarsa maallaqaaniis akkka bira dhaabbachaa ture seenaan ni dubbata.

Osoo khanaan jiruu ammoo mootummaan gabroomfataan bara sanii lola ziyaad barreen khaaseen namoota siyaasaa kheysatti shakkaman oromoota hunda kheysaa jamoota jajjaboo mootummaan barbaafaa tureen wal qabatee hayyuun shekh bakhri saphaloo gara soomaliyaatti imalee maatii isaa waliin gara mooraa baqataatti galan.

Bara inni mooraa baqataa jiru khanatti baandii afran qalloo fi baandiilee biroo dabalatee gara soomaliyaatti yaamee somaliyaa qubsiisee nama jabeysaa ture tahuu seenaan ni dubbatti

Barruu haala ka’uumsa isaanii, qabsoo isaanii gahuumsa isaanii fi dhuma isaanii ja’ii mata duree isiniif itti baasuu dhabuu khiyyaaf dhiifana

Shekh bakri saphaloo fi darasaan( barataan) isaa shekh mohammad rashaad abdullee qubee afaan Oromoo fi guddina afaan Oromoo khan arra irra jiru khana jalqabaa qabee namni asiin gahefi afuulduraafillee bakka afaan khun guddinaan gahu kheysa namni qooda guddaa qabu isaani jachuu ni danda’ama.

Hayyuun Oromoo, walaleysaa, barsiisaan amanii da’iin islaamaa, gameysi oromoo kun rabbiin hojii isaafiis qooda saba guddaa afrikaa khana biraa qabu rabbiin jannataan haa qananiisuu

Barri itti du’e ammoo soomaliya mooraa baqataa kheysatti umrii isaa 1885 hanga 1980 turanii umrii 85′ tti addunyaa irraa deeman seenaan isaa khutaa tokkoffaa jannee khana waan xumurruuf guyyaa biraa khutaa lammaffaa, sadaffaa jannee hanga walitti deebinutti haguma khana naaf guddifadhaa dubbisaa waan irratees yokiin irina kheenyaas nu beysisaa!

 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *